Σάββατο 15 Μαΐου 2021

Φράσεις και Παροιμίες που λέγονται στο Σκόπελο Γέρας Λέσβου

Συλλογή Παναγιώτης Αγιακάτσικας, 2004

Α 

Α συ ζγάψου μια μεσ' μουρ' α μη γυρέψ' άλλ'

Αδιά δεν είχε και τσαγκαρι' μάθηνι

Ακόμα δεν τουν είδαμε Γιανν' του βαφτίσαμε

Άλλα τα μάτια τ' λαγού τσ' άλλα τσ' κουκβάγιας

Αλλού παντρεύεται η νύφ' αλλού βαρούν τα νταούλια

Αλιντισ' αλλάχ καχπέ κερατά

Άμα ασπρίς η κόρακας τσι γιν' η γλάρους μαύρους τότις....

Άμα μι δεις να μι γράψ'!!!

Α μι φτάκς τσι του σώ'ις!!!

Άμα κλάναν' οι γαδάρ' τσ' παράδες...

Άμα βαστάει η κώλους σου έλα...!!!

Άμα έχ'ς δυό κώλ' έλα!!!

Άμα πιάσου ένα ραβδί θα σι κάνου μαύρου στου ξύλου!!!

Άμα πιάσου ένα ραβδί θα κάνου του κώλους μαύρου....

Αμπιλουριασμένους

Άν είσι παπάς με την αράδα σου θα πας

Άναγια μ' κόρη μ'

Ανισών' τσι κώλους...τσι του κλάς

Άντι πάνι διαβόλ' του κώλου

Άντι πάνι στ' ανάθεμα

Άντι συ τσι δε θέλου πολύ κούρτ'σμα

Άντρα θέλου, τώρα τουν θέλου

Άξιους ήταν η κουτρούλς

Άξιους ήταν η κώλους..άξιους κώλους

Απ'τ'ν Αμαλή στ' Πιφτσιανή

Απ'έξω απ' του χουρό πολλά τραγούδια λέν'

Απέδιου πέρα

Απέφτου

Απ' τσ΄ Αγιασσώτις του πήρις;

Αράμ τσερτς, άραμ τσι δεν ερτς

Άρμιγι τσι κούρεβγι, χέζι τσι διμάτιαζι

Αρναγούτκου τσιφάλ'

Αρκδάς

Άρπα τουν έναν χτύπα τουν άλλου

Ας μ' έλειπι του βύσνου

Ασι ζγάψου μια στου κώλους α δεις

Ασι ζγάψου μια ε θα γυρέψ' άλλ'

Άστα κάτου τσι πιασ' τ'αφτιάς

 

Βγάτι πιθαμέν να μπούμε μεις οι ζουντανοί

Βγάλι κώλι μ' για τουν Παναγιώτ'

Βγάλε κώλι μ' παράδες...

Βερικιάτ βιρσίν...

Βλέπει τσ' μπάντις

Βολ'-βολ' γύντσι

Βουργάκου τσιφάλ'

Βρήκαν αμαλαγιές...

Βρήκαμι δ'λειά π' δεν έχουμι

Βρίστ' τσι τα κάν'

 

Γ 

Γαδάρ λαλείς πουρδές ακούς

Γαδαράθριπους

Γαδουρνή μούρ'

Γαδουρίσια υπουμουνή θέλ΄ νάχεις

Γαδαρουτσλήχτριγια

Γαδαρουτσέφαλους

Γάν'στρου

Γάνιασι του στόμα μ'

Γιαλάμπασμας

Γιατί θα πέσ' η κώλους;

Γι κώλους μας απ' τα μαλλιά δε φαίνεται

Γιρό τσιφάλ' θέλ' να'χς

Γίντσι κώλους τσι βρατσί

Γίντσις τσι συ άθριπους

Γίντσι κουρσούν(ι)

Γκελ μπουρντά (έλα εδώ)

Γκουγκζέλα θελ' του στόμας

Γραμμένου τουν έχου

'Γω του βαστώ απ' τα τσέρατα τσι συ μλεγ'ς πους είνι κούτλα

 

Δ 

Δεν ι σνίκασε....δε θα σνικάις

Δεν είνι για χόρτασ'

Δε χαρίζ κάστανα

Δε φταν' που δώσαμε στ' γριγιά τ'αυγό του θέλ' τσι ρουφτώ-μιλάτο

Διαβόλ' κνόδαλου απ' τ'ν Αγιάσσου

Διαβόλ' ξνέλ  απ' τ'ν Αγιάσσου

Διαβόλ' του κερατά

Διαβόλ' σμάζουμα

Διαβόλ' μπαχράνα

Διαβόλ' καχπεδάρα

Διαβόλ' κμάς

Διαβόλ' κσ'τόφα!!!

Διαβόλ' τριβόλ'

Διαβόλ' χαμτζά!!!

Δ'λειά δεν έχει στσύλ' κουρεύ'

 

Ε 

Έ θέλου....θηλειά τσι κρητικό σαπούν...

Ε! Νκουλέλ' έχει η κώλους αρμιρέλ';

Ε γρικά καθιόλ'

Έδιετσ π΄θα στρωγσ' έδιετσ θα τσμιθής

Έδιετσ π'τάκανεις να τα φας

Έδισι του γάδαρου τ'

Έϊτσι π'κάτι πέτρα έιτσι μαλλιάζ'

Έϊτσι π'κάτι νού χύν'

Είμαστε γινιά απ΄τς γούνασιμ' του μανίτσ

Έκανι τα μαρούλια, λάχανα τσι τα λάχανα μαρούλια

Έλα μνιμ στου τόπου σ'

Έλιλέκου του πλις του βλέπου

Έξου απ' του χουρό πουλλά τραγούδια λεν'

Είπαμε να χέϊς τσι συ ξικολόθτσις

Έφαγι τ΄αλσακά τ'.  Έφαγαν τσ άλσις

Είχαν τσι του Γιάνν' σαν του γάδαρου που κλαν'

Έχ΄διμένου του γάδαρουτ'

'Ενινι για να τα μ'λάς....κόρι μ'

'Ενινι για να σνικάϊς

'Ενινι σκατά η κάτα τάκανι

 

Ζ 

Ζάπ ε γίνεται

Ζγάφτσι κάτου....σα του μλαρ'....του μλαρ'

Ζγκάψαν τα μιριάτ'

Ζήσε άσπρε γάδαρε να φας του Μάη τριφύλ'

Ζήλιψι η κάτα μας τσι έκανε κατέλια, πας τα τσιραμδέλλια

Ζούντζις κάν'

 

Η 

Η Θειός ν' απουγλυτόν'

Η Θειός σχάσ'τσι μένα τσι 'γω σένα

Η μπρουστ'νός η γάδαρους του πίσου βάζ' γνώσ'

Η καλή δ'λειά αργεί να γίν'

Η καλή δ'λειά απ'τ αρχή φαίνιτι

Η κώλους ιτ δεν έχει σταμουσήν

Η παπάς ή ζευγάς

Η τσλια σ' θα το βρ'

Ήβρεις άγιου ν' ανάψ' τσιρί

Ήρθαν τ'άγρια να διώξουν τα ήμερα

Ηύρι τουν απανουγώτερου τ'..

Ηύρι τ' αλέμι' τ'

 

Θ 

Θα 'χουμε αυγά τσι πλιά

Θα κάνου του ντιρμπιγές

Θα φας τσ'α δεις

Θα πιάσου ένα σαπλίτσ........!!!!!

Θέλ'ς μια φαγί τσι δέκα ξύλου

 

Ι 

 

Ιμσά τσι μ'σου κούτελα

 

Κ 

Καθαρά σαν της κότας τα πόδια

Κακό γαζέπ γίντσι

Καλόμαθε τσ'γριάς τα σύκα

Κάλιου γαδαρόδιρνι παρά γαδαρουγύριβι

Κάναμι του γουμάρ σήμιρα

Καντήρια να βρέξ' κανένα δε θα πέσ' απάνου μας

Κατακούτλα τουν δώτσι...τ'ν έφαγι

Κάτι πάνου στ' αγκάθια

Κατουρμένες πουδιές γω δε φλω

Κλασ'

Κλαίν' οι χήρις κλαίν' τσι παντριμένες

Κνήστι λίγου

Κούκου..μπαμπούρ στ' αφτιάς

Κούκου νάϊχς τσι αλεβρ' να πλεις

Κουκουτσ' μυαλό 'εν έχ'

Κουλουκλουτσιές θέλ'

Κουλουτσίθια ντούμπανο.....στο πάτερο...μητ' αρίγαν'

Κουρκούτ έχ' του μυαλό τ'...του τσιφάλιτ'

Κουρνιάσαν γι όρθεις

Κουραγκάτσ γίντσι

Κουλκουρίδ'

Κουντούρτζι...πάτσι τσ'φας

Κουτζάμ γάδαρους γίντσεις τσι μυαλό διν ίβαλις

Κουτζάμ γουμάρ γίντσι

Κουτζάμ νταγκούλ γίντσι

Κουτούτσ' γίν'τσι

Κσ'τος τσι Παναγιά

Κσ'λώστι γ' άθριπους

 

Λ 

Λάτι παλαβοί να φάμι τ' γνουστού το βιό ή φαί

Λμαρ. Λμασμέν κάτα

Λείψε απ' του τσιφάλ' ιμ

Λόγιαζι μπροστάς

Λόγιαζι τη δ'λειάς

Λόρτους τσμάτι

Λουκούμ' γίντσι

Λαν Γιαν σα του γάδαρου που κλάν..τσι άσε

 

Μ 

Μ' κβανίθτσι

Μ' κόπτσι του ιλίκ 'μ

Μ' αυτή τ'πλευρά να τσμιθείς

Μαζί μιλάμε χώρια καταλαβαίνουμε

Μάζευε τσας είν' τσι ρώγις

Μάϊνα!!!!

Μακριά απ' του κώλου μ' τσιας είναι τσις μάνα μ'

Μάλλιασε η γλώσσα μ' να μ'λώ

Μαν'σμέν' είνι

Μ'γίντσις τσι σι άθριπους

Μεγάλ' τσλιά θέλ' ν' εχς

Μιγάλνι του γαδουρέλι μίκρινι του σαμαρέλ'

Μη ένα κούκου δεν έρχιτι γι' άνοιξ'

Μη μη κουρτίγζ

Μη μη νταβραντίγζ

Μη μη κουτέβγς

Μη στραβό πέφτ'ς, αλλοίθουρους σ'κόνισι

Μη μας κανς τουν εκ νεκνών

Μη φοβερίζ του κώλουμ

Μη ξνήζ' τ'μούρ'ς

Μη τα μ'λας τσι μη τα κρίν'ς

Μη τα πίτυρα μπλέκισι σι τρων γι'όρθις

Μη τα πίτυρα ανικατώνισι θα σι φαν τα γρούνια

Μ'λαράς

Μλούν όλ' μ'λούν τσι τα τσόκαρα

Μλούν όλ' μ'λούν τσι κώλ'

Μοναχός σ' χόρευε τσ' όσο θέλεις πήδα

Μόλα κουζούμ

Μονέδα κόβγ'

Μουνόχνουτους άθριπους

Μουρόχαυλος

Μουρίσια καμώματα

Μουσχουβόλσι η κόσμους

Μούτσνου, Μουτσναράς

Μ' τό 'βγαλι απ' τ' μύτ'

Μπαμπούρ στ' αυτιάς

Μπάτε στσύλ' τσι αλλέστε και αλεστικά μη δώσιτι

Μπαταλαλεί

Μπακατέλα

Μπήτ'σι η δ'λειά 'μ

Μπρος τσ' ανάστ'λια

Μπιζέρσα να γίνει η δ'λειάμ'

Μ΄ούριασες του τσιφάλ' ιμ

Μ'σα τσι μ'σουκούτιλα

Μπουδρουκλώθτσι

Μπουρδουκλώθτσι του ζ'ώ

Μυαλά ντάμ-ντούμ

Μυαλά βόλ-βόλ

Μωρί παλαιοπροβειά

 

Ν 

Να μη πιτάγισι σα του 'μό του κτσι.

Ναμκιόρ'ς

Να παράδις δωμ' κουκάλις

Νιος ήμταν τσι γέρασα τσ' ακούγω τα ίδια τσι τα ίδια

Νυστή αρκούδα δε χουρεύγ'

Νομίζ' ότ' έχ' πιασ' του παπά απ' τα "τέτοια"

Νταγκούλ

Νταβούλ' γίν'τι.....νταβούλ' τουν έκανα

Νταβράντζι

Νταβράντζι μπα τσι'ς τσ'μαζόκ'ς.

Νταβράντζι μη σ'κουθώ απάνου

Νταμλαδιασμένους

Νταμλάς να συ δως Νταμλάς τουν δώτσι. Νταμλάς να σ'εβρ'. Νταμλάς τουν χτύπ'σι

Ντάρκα-ντάρκα παγαίν'

Ντάριρί τσ' Μαρίγιας μας

Ντένκ παγιέν'

Ντιπ μλαρ'

Ντινταρίκ γίντσι

Ντινεκές ξιγάνουτους

Ντουζ-ντουζ τσέρατα

Ντουρ-Ντουρ την έκανε

 

Ξ 

Ξ'λουγαδούρα (καρότσα)

Ξ'λουμένους

Ξ'λόθτσι γιάθριπους

Ξνό μτόβγαλες, Ξνό τουν βγήκε

Ξπάστσι γιάθριπους

Ξπασμένους άθριπους

Ξπάστι του μλάρ

Ξυκρυμνίστσι απέδιου

 

Ο 

Ο πιό καλός κακόχρου νάχ'

Όλες οι ώρες δεν είναι ίδιες

Όξου να μουχαθείς

Ουρθουφλιά έχς΄;

Ουκνόσκλιους

Όποιγιους βγιάζιτι σκουντάφτ'

Όποιγιους εχ' πουλί πιπέρ' βάζ' τσι στα κτσα

Όποιγιους τ'νύχτα πιρπατί λάσπις τσι σκατά πατεί

Όποιγιους εν έχ' μυαλό έχ' πουδάρια

Όποιγιους έχ' τα γένεια έχ' τσι τα χτένια

Ότ' σκατά τσι του φτιάρ'

Ότ' σκάτα τσ' απόσκατα

Ούλ' μέρα στου ρουμάν' μ'ένα κόσφα τσ' ένα γιάνν'

Ούλ' μ' τ' έννοια τσ' τ' αντρούμ τα γένια

Ούλ' είναι για του κμάσ'

 

Π 

Παθμένους είσι;

Πάνου σ'νώρα ήρτι

Πάντσι κάτου

Πάρι όρ'μα, πάρι τσ' άγουρα

Πάρ'στ παράδις δώμ' κουκάλις

Π'ρ τσ' μαμής μπαχτσής

Πάρ' του σκούφου μ'

Πέτρουσι τ΄πόρτα

Περάντουσι τ΄πόρτα

Πάνι λιος τσι ρώτα, τσι έλα να σ' πω

Πγιαν πλια στουν αγέρα

Πέσι πίτα να σε φάω

Πέσαν τ' αυτιά τ'

Π'στεύγισι του κώλους, χέγς τα βρατσάς

Π'στέφτις άθριπου!!!

Πλήν' τ' μουρς

Πήρι τσι δώτσι

Που θα μ'πας μωρί καχπέ....καχπεδάρα!!

Πρέπ' να στιγ'ς κώλου

Π'να σκάϊγ'ς...........!!!

 

Ρ 

Ρακοφτίνα

Ροδάν' γίντσι η κώλους ιτ

 

Σ 

Σακίντ'σι παραπέρα

Σαντ μύγα μέσ' του γάλα φαίνιτι

Σάλια μπάλια

Σάλια μπάλια δέκα τσ'βάλια

Σμάζουμα

Σκάλ'-σκαλ' γι' όρθα βγάζ' τα μάτια τ'ς

Σκώθτσι η λαγός πήρι τ' προβιά τ'

Σκορδούλα να σι φάγ'

Σκουθήκαν τα πουδάρια να χτυπήσουν του τσιφάλ

Σκωμώ δεν έχει

Σι ξένου κώλου 'κατό ραβδιές, (στου θκώμ μια και φωνάζου)

Σιγά Αριστή, σιγά Αρισκή (Αριστείδη)

Σιγλιγούδια

Στου σ'τνή τσι στα κλαδιά

Στ' βράσ' κουλάει του σίδηρου

Στ' κασσιδιαρ' του τσιφάλ' ουλ μπαρμπέρδις θα μάθουν

Συ να καν'ς μούκου

Συ πήρε τσι συ δώτσι

Σύκου χέσε ρε ξεκολανιάρ'

Σχαμό έχ'

Σχαμένους άθριπους

Σχαμένου τουν έχου

 

Τ 

 Τα 'θηλι μαμάκα σου τα 'θηλις τσι συ

Τα 'θηλι η κώλους τσι τά'παθι

Τα κατα τστάμενα στσυλ τσι κάτις τα τρών'

Τα κάναν μούσμουμχαλ

Τα ιφτά λέσια τ' Πιράματους μυρίζ'

Τα μιταξουτά βρακιά θέλουν τσι επιδέξιοι κώλ'

Τάκαναν νταρμανταγαν(ι)

Τέτοιο τσιφάλ' τέτοια θέλ'

Τζαμπαχείλα

Τουν δότσι ντουμάν, Του δότσι πάσ, τα αυτιά

Τουν έκανα του μάρσ' ιτ

Τουν ίφερα καπάτσ

Τουν κάτσι

Τουν έχου σχαμένου, Τ'ν έχου σχαθεί, Σχαμένου τουν έχου, Τουν σχάθκα.

Τουν μουντάρσι...

Του στόμα σ' να πλύνς

Του στόμα σ' θέλ' μια λαδουμέν' πατσαβούρα

Του γινάτ' βγάζ' ματ'

Του κώλους φουβέρζι....να φοβερίγζ

Του πουνηρό του πλέλ' πιάνιτι απ'του πουδαρέλ'

Του συντέκνου μας η σκύλους σύντεκνους ήνταν κι 'κείνους

Τούμπις κάν' στουν αγέρα

Τούντσ'

Τρώγιτι μι τα ρούχατ'ς

Τσάμπα ξύδ' μέλ΄γλυκό

Τσμάτι λόρτους

Τσι αύριο είναι μέρα

Τσιν πιν τσάι

Τσίτι κάτου

Τσιφάλ' γαδουρνό θελ' ν'άχ'ς

Τσιφάλ' γιρό θελ' ν'άχ'ς

Τσέτλις κόβγ'

Τύφλις μούτζις πέντε δέκα

Τ' κώλιτ' του χαβά έχ'

Τώρα πού 'βρει παπά θα θάψ' πεντ' έξ' (πέντι-δέκα)

Τώρα σώθτσις!

 

Υ 

 Υπάρχουν κι αλλού πουρτακαλιές που κάνιν πουρτουκάλια

 

Φ 

Φέξι μι τσι γλίστρησα

Φοβέρζι του κώλους

Φτάν' τσι πιρσέβγ'

Φτίλ απ' μιτ' μτόβγαλες

Φύγι μωρί γιουμέν'

 

Χ 

 Χαμτζάς

Χάσι του παλούτσ' απ'τ' χαβούζα

Χέσε τ' μάνα π'τάκανι

Χίσι νίλς απ'έδιου

Χισμέν έχ' τ'φουλιά τ'

Χισμένου τουν έχου

Χίστι απάν' του

Χρόνια τσι ζαμάνια

 

Ψ

 Ψάκουμα θέλ'

Ψιακουμένους

Ψιφτούκας

Ψ'λό μυαλό

Ψύλλ' μεσ' τ' άχυρου γυρεύ'

 

Ω

Αφιερωμένο στη μνήμη της μάνας μου Μυρσίνης
απ' όπου τις έμαθα και τις ξεστόμιζε κάθε τόσο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Χριστούγεννα στην εξοχή

  Θυμάμαι το πατέρα μου να έχει τις προτιμήσεις του όταν ανέβαινε και έμενε κανένα βράδυ στο Σκόπελο. Η Κάτω Αγορά γεμάτη ανθρώπους να περπα...